چرا در لثه هایم حفره وجود دارد؟ چگونه می توان این مشکل را درمان کرد؟

همه ما، تا به حال سوزش و التهاب لثه را تجربه کرده ایم. اما وجود حفره در لثه ها به چه معنی است؟ حفره در لثه ها به این معنی است که بخشی از بافت نرم دهان حالت فرو رفته و گود پیدا کرده است. عوامل متعددی می توانند این وضعیت را ایجاد کنند. از مهم ترین آن ها می توان به بیماری لثه (gum disease) اشاره کرد.

در ادامه این مقاله، به عوامل ایجاد حفره در لثه ها بیشتر می پردازیم و روش های درمان و پیشگیری را شرح می دهیم.

چه عواملی می توانند باعث ایجاد حفره در لثه ها یا خط لثه شوند؟

عوامل متعددی می توانند باعث به وجود آمدن حفره در لثه ها شوند. در این قسمت، هر یک از این عوامل را به طور دقیق شرح می دهیم. همچنین، ویژگی های ظاهری فرورفتگی های لثه را توضیح می دهیم.

حفره در لثه و درمان آن

پریودنتیت (periodontitis)

پریودنتیت در واقع نوع پیشرفته بیماری لثه است. بیماری لثه زمانی به وجود می آید که پلاک بر روی دندان ها تجمع پیدا کند. پلاک (plaque)، به طور عمده از باکتری هایی تشکیل شده است که از قند های مواد غذایی تغذیه می کنند و انرژی خود را به دست می آورند.

باکتری ها با خوردن این قند ها، مواد زائدی تولید می کنند که می تواند باعث التهاب و اذیت شدن لثه ها شود. این مواد زائد سبب خون ریزی لثه ها نیز می شوند. به این فرم از بیماری لثه، ژنژیویت (gingivitis) گفته می شود. ممکن است این التهاب گسترش پیدا کند و علاوه بر بافته لثه، استخوان نیز درگیر شود. به این حالت، پریودنتیت (periodontitis) گفته می شود.

آمار ها نشان می دهد که حدود 47 درصد از افراد بزرگسال بالای 30 سال، پریودنتیت را تجربه کرده اند. پریودنتیت یا التهاب حاد لثه ها می تواند به از دست رفتن بافت نرم دهان و حتی استخوان ها منجر شود. با پیشرفت بیماری، لثه ها از دندان ها جدا می شوند و پاکت ها یا حفراتی بین دندان ها و لثه ایجاد می شود.

از دیگر علائم پریودنتیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرمزی و التهاب لثه ها
• لثه هایی که به آسانی دچار خون ریزی می شوند
• سوزش و حساس شدن لثه ها
• بوی بد دهان
• عقب رفتن لثه ها
• حساس شدن دندان ها
• لق شدن دندان ها
• احساس ناراحتی و درد در هنگام جویدن

عفونت ها

برخی اوقات، عفونت ها می تواند باعث ایجاد حفرات و فرو رفتگی هایی در لثه ها شوند. ویروس های و باکتری ها عامل ایجاد عفونت ها هستند. برای مثال نوعی عفونت به نام ژینژیو استوماتیت (gingivostomatitis) وجود دارد که عامل آن نوعی هرپس ویروس است. این عفونت در کودکان رایج است اما در بزرگسالان نیز دیده می شود. ژینژیو استوماتیت باعث ایجاد زخم هایی در دهان، مخصوصا بر روی لثه ها می شود. این جراحات و زخم ها ممکن است حالت برآمده یا فرو رفته داشته باشند. از دیگر نشانه های این عفونت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرمزی و التهاب لثه ها
• تب
• از دست دادن اشتها
• ناراحتی و درد
• متورم شدن عقده های لنفاوی

این عفونت معمولا به طور خود به خودی بهبود می یابد. عفونت های دیگر نیز می توانند در لثه ها حفره و فرو رفتگی ایجاد کنند. برای مثال، اکتینومایکوز (actinomycosis) یک عفونت باکتریایی است کخ ناحیه دهان و فک را تحت تاثیر قرار می دهد. در موارد نادر، این عفونت ممکن است فرو رفتگی هایی را در لثه ها ایجاد نماید.

حفره در لثه و درمان آن

حفره دندان باز (open tooth socket)

از دیگر عوامل ایجاد کننده حفره در لثه ها می توان به باز بودن حفره دندان یا ساکت دندان (tooth socket) اشاره کرد. پس از کشیدن دندان، حفره دندان باز می ماند. این حفره به مرور زمان بهبود می یابد و با استخوان پر می شود. این پروسه حدودا 8 هفته طول می کشد.

پس از کشیدن دندان، احساس درد و ورم کاملا طبیعی است. حفره دندانی باز به خوبی بهبود پیدا نکند، خشک می شود و اختلالی به نام خشکی حفره یا ساکت ایجاد می شود. خشکی حفره دندان بسیار دردناک است؛ زیرا در این حالت عصب و استخوان دندان در حال بهبود قابل رویت هستند.

بیماری پریودنتال نکروز شونده

بیماری پریودنتال نکروز شونده (necrotizing periodontal disease) یکی از انواع نادر بیماری لثه است. این بیماری معمولا به طور ناگهانی ایجاد می شود و باعث مرگ بافت ها (نکروز) می شود. این نوع از بیماری پریودنتال معمولا در کسانی وجود دارد که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.

در بیماری پریودنتال نکروز شونده، ممکن است در بافت لثه فرو رفتگی هایی دیده شود. همچنین، امکان دارد زخم هایی در دهان ظاهر شوند. بافت های در حال مرگ معمولا با لایه ای به رنگ سفید یا زرد پوشیده می شوند. از دیگر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شدید
• خون ریزی ناگهانی
• بوی بد دهان
• عقب رفتن لثه ها
• ورم کردن عقده های لنفاوی
• تب

فرو رفتگی های لثه در چه نواحی دیده می شوند؟

موقعیت حفرات لثه به عامل ایجاد آن ها بستگی دارد. برای مثال، پس از کشیدن دندان، حفره دندان باز می ماند و فرورفتگی را در لثه ها ایجاد می نماید.

در پریودنتیت و بیماری پریودنتال نکروز شونده، فرو رفتگی ها و حفرات معمولا در اطراف خط لثه ایجاد می شوند؛ یعنی در جایی که دندان ها به لثه می رسند. همچنین، عفونت ها نیز می توانند باعث ایجاد حفره در لثه ها شوند.

حفره در لثه و درمان آن

حفره های لثه چگونه درمان می شوند؟

روش مناسب برای درمان حفرات لثه به عامل ایجاد آن ها بستگی دارد. در این قسمت، برخی از روش های درمانی را شرح می دهیم.

جرم گیری (scaling) عمیق و تسطیح سطح ریشه (root planning)

برای برداشتن پلاک جمع شده در بالا و در زیر خط لثه، جرم گیری عمیق و تسطیح سطح ریشه (روت پلنینگ) انجام می شود. این روش برای درمان پریودنتیت به کار می رود. به این روش، تمیز کردن عمیق دندان ها نیز گفته می شود. این پروسه از دو مرحله تشکیل شده است:

• جرم گیری (scaling). حین جرم گیری، دندانپزشک پلاک جمع شده بر روی دندان ها و در پاکت های اطراف خط لثه را، تمیز می کند.
• تسطیح سطح ریشه (root planning). در روت پلنینگ، ریشه دندان ها جرم گیری می شود. ریشه دندان ها در زیر خط لثه هستند. با انجام این کار، ریشه ها صاف و صیقلی می شوند و بهتر به لثه ها می چسبند.

قبل از انجام جرم گیری و تسطیح سطح ریشه، فرد تحت بی حسی موضعی قرار می گیرد تا درد و ناراحتی کمتری احساس کند. بسته به شدت بیماری پریودنتیت، ممکن است به بیش از یک جلسه درمانی نیاز باشد.

جراحی پریودنتال (periodontal surgery)

اگر بیماری پریودنتال شدید شده باشد، ممکن است دندانپزشک انجام جراحی لثه را پیشنهاد دهد. جراحی پریودنتال انواع مختلفی دارد. برخی از آن ها عبارتند از:

• جراحی فلپ (flap surgery). در جراحی فلپ، برش کوچکی در لثه ها ایجاد می شود و بافت لثه کنار زده می شود. سپس، پلاکی که به سطوح عمیق دندان نفوذ پیدا کرده است، برداشته می شود. با انجام این کار، لثه ها محکم تر و بهتر به دندان ها می چسبند.
• پروسه های احیا کننده (regenerative procedures). بافت لثه کنار می رود و پلاک برداشته می شود. یک قطعه که ممکن است از پروتئین ها یا استخوان ساخته شده باشد، در زیر لثه قرار داده می شود تا در احیای بافت های از دست رفته و استخوان کمک کند.
• پیوند لثه (gum grafting). برای درمان عقب رفتگی لثه ها از پیوند لثه استفاده می شود. در این روش، بافت لثه از جایی دیگر برداشته می شود و برای پوشاندن نواحی آشکار شده از دندان به کار می رود.

آنتی بیوتیک ها

در موارد بیماری لثه حاد و یا عفونت باکتریایی، ممکن است دندانپزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند. آنتی بیوتیک ها داروهایی هستند که یا باکتری ها را از بین می برند و یا رشد آن ها را کاهش می دهند.

حفره در لثه و درمان آن

پیشگیری و کاهش سرعت پیشرفت بیماری لثه

می توان با استفاده از روش های مختلف، از مشکلاتی که باعث ایجاد حفره در لثه ها می شوند، جلوگیری کرد.

هر روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، تجمع پلاک را کاهش می دهد و از بهترین راه های پیشگیری از بیماری لثه است. توصیه می شود از نکات زیر پیروی کنید:

• دندان های خود را با خمیر دندان های حاوی فلوراید مسواک بزنید. پروسه مسواک زدن باید حدودا 2 دقیقه طول بکشد.
• مسواک را با ملایمت به صورت دورانی حرکت دهید. نباید مسواک را محکم و با فشار زیاد روی دندان ها بکشید. همچنین، نباید مسواک را در امتداد جلو و عقب حرکت دهید.
• زاویه مسواک را به گونه ای تنظیم کنید که موهای آن به سمت خط لثه باشد. در این صورت، می توانید با مسواک نواحی بین دندان ها و لثه ها را تمیز کنید.
• همه سطوح دندان ها را تمیز کنید. به علاوه، باید با مسواک زبان را هم تمیز نمایید.
• هر روز از نخ دندان استفاده کنید و فضای میان دندان ها را تمیز کنید.

محدود کردن غذا های شیرین

همانطور که گفته شد، باکتری های دهان از مواد غذایی قندی تغذیه می کنند. در نتیجه، غذا های شیرین در تجمع پلاک نقش دارند. به همین دلیل، بهتر است مصرف مواد غذایی قندی و شیرین مانند آنبات، کیک و نوشابه را کاهش دهید.

به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید

حتی اگر به خوبی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، پلاک بر روی دندان ها تجمع پیدا می کند. در نتیجه، بهتر است به طور منظم برای جرم گیری، به دندانپزشک مراجعه کنید. اکثر افراد بهتر است هر 6 ماه یکبار برای تمیز کردن عمیق دندان ها به دندانپزشک مراجعه کنند.

همچنین، اگر علائم نگران کننده ای در دندان ها یا لثه های خود مشاهده کردید، به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک با معاینه دندان های شما، مشکلات و بیماری ها را تشخیص می دهد.

اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید

کشیدن سیگار احتمال ابتلا به بیماری لثه و دیگر اختلالات را افزایش می دهد. اگر سیگار می کشید، بهتر است به فکر ترک آن باشید. این کار معمولا دشوار است. می توانید در این راه از افراد متخصص کمک بگیرید.

کلام آخر

عوامل متعددی باعث ایجاد حفره ها و فرو رفتگی ها در لثه می شوند. بیماری لثه یکی از رایج ترین دلایل است. البته، برخی عفونت ها نیز فرو رفتگی هایی را در لثه ایجاد می کنند.

روش درمانی فرو رفتگی های لثه به علت ایجاد آن ها بستگی دارد. برای مثال، اگر بیماری پریودنتال حفره ها را ایجاد کرده باشد، راه درمانی پیشنهادی جرم گیری عمیق و تسطیح سطح ریشه است. در موارد شدید تر، ممکن است دندانپزشک جراحی را پیشنهاد دهد.