رشد بیش از حد (هیپرپلازی) بافت لثه

هیپرپلازی لثه (رشد بیش از حد لثه) چیست؟

به رشد بیش از حد بافت لثه اطراف دندان ها، هیپرپلازی ژینژیوال (gingival hyperplasia) گفته می شود. عوامل متعددی می توانند این عارضه را ایجاد کنند. برای مثال، عدم رعایت بهداشت دهان و عوارض جانبی برخی دارو ها می توانند باعث رشد زیاد لثه شوند.

اگر این مشکل به موقع درمان نشود، هم ترازی و مرتب بودن دندان ها به هم می خورد و احتمال ابتلا به بیماری لثه (gum disease) افزایش می یابد. با تمیز نگه داشتن دندان ها و لثه ها، می توان از رشد بیشتر بافت نرم اطراف دهان جلوگیری کرد. در موارد حاد، عمل جراحی تنها راه درمانی است.

از دیگر نام های هیپرپلازی ژینژیوال، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رشد بیش از حد لثه
• بزرگ شدن لثه
• هیپرتروفی بافت نرم اطراف دندان ها
• التهاب هیپرتروفیک لثه

نشانه ها و علائم رشد بیش از حد لثه ها

بزرگ شدن لثه ها بر سلامت دهان و دندان تاثیر می گذارد و می تواند دردناک باشد. یکی از علائم این مشکل، قرمزی و خون ریزی لثه ها است. از دیگر نشانه ها، می توان موارد زیر را نام برد:

• حساس شدن لثه ها
• التهاب و ورم
• درد
• بوی بد دهان
• تجمع پلاک (plaque) روی دندان ها

در موارد حاد، لثه ها کاملا دندان ها را می پوشانند. در چنین شرایطی، بهداشت و هم ترازی دندان ها تحت تاثیر قرار می گیرد. اگر دندان ها کاملا پوشانده شده باشند، تمیز کردن آن ها بسیار سخت می شود. به علاوه، ریسک ابتلا به بیماری لثه نیز افزایش پیدا می کند. اگر در سنین پایین، لثه بیش از حد رشد کند، در در آمدن دندان های دائمی مشکل ایجاد می شود.

هایپرپلازی لثه رشد بیش از حد لثه

سه علت بزرگ شدن لثه ها

به طور معمول، التهاب می تواند باعث رشد بیش از حد بافت نرم دهان شود. همچنین، عوارض جانبی برخی از دارو ها می تواند این مشکل را ایجاد کند. از دسته دارو هایی که باعث بزرگ شدن لثه می شوند، می توان موارد زیر را نام برد:

• داروهای ضد تشنج
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
• دارو های بلوک کننده کانال های کلسیمی یا دارو هایی که برای مشکلات قلبی و عروقی استفاده می شوند.

اگر مصرف دارو باعث بزرگ شدن لثه ها شده باشد، با قطع کردن دارو، وضعیت دهان فرد به حالت عادی باز می گردد. از دیگر دلایل هیپرپلازی بافت لثه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

بزرگ شدن لثه در اثر التهاب

هیپرپلازی بافت لثه می تواند نتیجه مستقیم التهاب باشد. التهاب معمولا در اثر تجمع پلاک بر روی دندان ها و رعایت نکردن بهداشت دهان، اتفاق می افتد. لثه ها قرمز و حساس می شوند و در مواقعی خون ریزی می کنند. به کار گیری روش صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، در از بین رفتن این مشکل نقش زیادی دارد.

دلایل سیستمیک

برخی از علل بزرگ شدن لثه، به فیزیولوژی بدن مربوط می شوند. بارداری، تغییرات هورمونی و برخی بیماری ها مانند سرطان خون می توانند باعث شروع رشد بیش از حد لثه ها بشوند. از دیگر بیماری ها و اختلالاتی که می توانند هیپرپلازی بافت نرم دهان را ایجاد کنند:

• ایدز (HIV)
• دیابت
• کم خونی
• بیماری کرون (crohn’s disease)
• کمبود ویتامین

زمانی که این مشکلات و اختلالات درمان شوند و بهبود یابند، بزرگ شدن لثه نیز متوقف می شود. اگر بارداری باعث رشد بیش از حد لثه شده باشد، پس از تولد نوزاد، دهان به حالت عادی باز می گردد. البته، رعایت بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در پیش گیری و کنترل این مشکل دارد. با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح، می توان از پیشرفت هیپرپلازی جلوگیری کرد.

تومور های خوش خیم لثه (gingival fibromatosis)

تومور خوش خیم ارثی بافت لثه، اختلال نادری است که می تواند باعث بزرگ شدن تدریجی بافت نرم دهان شود. معمولا در کودکی شروع می شود اما تا بزرگسالی قابل تشخیص نیست. رشد بیش از حد لثه ها در این مورد، به دلیل تولید اضافی کلاژن است.

هایپرپلازی لثه رشد بیش از حد لثه

روش های درمانی هایپرپلازی

نحوه درمان هیپرپلازی لثه، به علت ایجاد آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، مراقبت صحیح از دندان ها و لثه می تواند این مشکل را برطرف کند. اما اگر که اختلال به دلیل مصرف داروی خاص یا ابتلا بیماری، به وجود آمده باشد، ممکن است دندان پزشک عمل جراحی را به عنوان روش درمانی توصیه کند.

هیپرپلازی لثه، پس از بهبودی، ممکن است دوباره بازگردد. در چنین مواردی، لثه اضافی طی عمل جراحی برداشته می شود. معمولا پریودنتیست ها این جراحی را انجام می دهند.

برای برداشتن لثه اضافی می توان از روش های زیر استفاده کرد:

• برش با لیزر. پریودنتیست، بافت ملتهب لثه را با کمک لیزر برش می دهد و بر می دارد. سپس، دندان پزشک متخصص، پلاک جمع شده در اطراف ریشه دندان را تمیز می کند.
• الکتروسرجری (electrosurgery). در این عمل جراحی، پریودنتیست جریان الکتریکی را از لثه عبور می دهد و بدین وسیله، بافت اضافی را جدا می کند.
• جراحی فلپ لثه (periodontal flap surgery). در این پروسه، لثه از دندان ها جدا می شود. لثه ها به طور موقت کنار زده می شوند تا دندان پزشک بتواند بافت ملتهب را بر دارد و پلاک یا تارتار را از بین ببرد.
• ژینژیوکتومی (gingivectomy). در پروسه ژینژیوکتومی، بخشی از بافت نرم اطراف دندان ها برداشته می شود. پریودنتیست، لثه عفونی و یا آسیب دیده را برش می زند و بافت باقی مانده را با زدن بخیه، اصلاح می کند.

کلام آخر

همانطور که در این مقاله گفته شد، هیپرپلازی لثه اختلالی است که باعث رشد بیش از حد بافت نرم دهان می شود. در موارد حاد، لثه ها به کلی دندان ها را می پوشانند. به کار گیری روش های صحیح برای مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، در بهبود این اختلال و علائم آن موثر هستند. البته، درمان قطعی بزرگ شدن لثه ها، با توجه به علت ایجاد کننده مشخص می شود.

اگر علائم غیر عادی در لثه های خود مشاهده می کنید و یا نگران سلامت دهان و دندانتان هستید، بهتر است به دندان پزشک مراجعه کنید.