مرگ دندان چیست و چه علائمی دارد؟

در صورتی که دندان بیمار قسمت‌های زنده خود را از دست بدهد به اصطلاح می‌گویند مرگ دندان اتفاق افتاده است. مرگ دندان اصطلاحی است که در صورت از بین رفتن قسمتی از دندان که به نام پالپ شناخته می‌شود، رخ می‌دهد. به طور کلی دندان از سه ساختار و سه بخش  کلی تشکیل می‌شود که مینای دندان و دنتین و پالپ دندان هستند. مینای دندان به عنوان بخش خارجی قسمت دندان به عنوان یک لایه بسیار محکم و مقاوم وظیفه محافظت در برابر عوامل مختلف را بر عهده دارد. قسمت دیگر دندان که شکل کلی اسکلت دندان را تشکیل می‌دهد به آن دنتین دندان می‌گویند. داخلی‌ترین قسمت دندان یک قسمت خمیری شکل به نام پالپ دندان است که رگ‌های خونی و همچنین بافت‌های عصبی زیادی در این قسمت وجود دارد. وظیفه پالپ دندان خون‌رسانی به دندان است در صورتی که پالپ دندان از بین برود به اصطلاح عبارت مرگ دندان اطلاق می‌شود.

مرگ دندان یا دندان مرده به چه معناست

بسیاری از بیماران زمانی که اصطلاح مرگ دندان یا دندان مرده را از دندانپزشک می‌شنوند احساس وحشت می‌کنند. در حقیقت می‌توان گفت مرگ دندان یا دندان مرده یکی از رایج‌ترین و مرسوم‌ترین اتفاقات دندانپزشکی محسوب می‌شود و در صورتی که در مراحل اولیه اقدام به درمان دندان آسیب دیده کرد می‌توان به سادگی از مرگ دندان جلوگیری کرد. در حقیقت زمانی که هیچ جریان خونی به دندان منتقل نشود مرگ دندان اتفاق می‌افتد.

لازم به ذکر است لایه پالپ دندان از اعصاب عروق خونی و همچنین بافت‌های همبند و لنفاوی تشکیل می‌شود. یکی از بافت‌هایی که تأثیر بسیار مهمی در انتقال گلبول‌های سفید خون دارد بافت لنفاوی است و همچنین بافت عروقی که در لایه پالپ دندان وجود دارد وظیفه انتقال اجزای سیستم ایمنی بدن را بر عهده دارد. این قسمت از دندان می‌تواند داخل دندان را استریل و بدون باکتری نگه دارد.

تشخیص دندان مرده

روش‌های مختلف و گوناگونی وجود دارد که می‌توان با استفاده و بهره بردن از آن‌ها مرگ دندان یا دندان مرده را تشخیص داد در قسمت زیر برخی از روش‌های موجود را بیان می‌کنیم.

تغییر رنگ دندان

یکی از ساده‌ترین روش‌هایی که می‌توان پی برد دندان مرده، تغییر رنگ قسمتی از دندان است. دندانپزشک می‌تواند با معاینه چشمی تشخیص دهد که دندان دچار مرگ شده است. به طور کلی می‌توان گفت متخصص دندانپزشک قادر خواهد بود تا علائم مرگ دندان را تشخیص دهد و نسبت به درمان آن اقدام نماید یکی از اصلی‌ترین نشانه‌هایی که می‌توان از آن استفاده کرد تغییر رنگ دادن دندان و تیره شدن آن است. در مرحله اول دندان به رنگ زرد و سپس به رنگ خاکستری و سیاه در می‌آید در این حالت می‌توان احتمال داد که مرگ دندان اتفاق افتاده است.

در برخی از مواقع مشاهده می‌شود که تغییر رنگ دندان به علت برخی از عوامل دیگر است به عنوان مثال کبودی و سیاه شدن دندان گاهی اوقات به دلیل مرگ سلول‌های خونی اتفاق می‌افتد. دندانپزشک در صورتی که مشاهده کند تغییر رنگ دندان به علت راکد ماندن خون در داخل دندان اتفاق افتاده است با برخی از روش‌ها مانند بلیچینگ یا استفاده از یک لایه نازک کامپوزیت روی دندان را می‌پوشاند. برخی از دندانپزشکان برای رسیدن به رنگ اصلی دندان از روکش پرسلن استفاده می‌کنند.

استفاده از تصاویر رادیوگرافی

برای تشخیص علائم حاکی از مرگ دندان در برخی از موارد در نام پزشک از تصاویر رادیوگرافی کمک می‌گیرد. در حقیقت تشخیص نهایی و مطمئن برای مرگ دندان استفاده از تصاویر رادیوگرافی است. در تصویر رادیوگرافی دندان آسیب دیده به وضوح قابل مشاهده است. در چنین شرایطی ممکن است دندان در برابر ضربه و همچنین جویدن بسیار حساس گردد.

نشانه‌ های مرگ دندان

پیش از این که دندان آسیب ببیند و به مرگ دندان دچار گردد نشانه‌ها و علائم وجود دارد که لازم است به آن‌ها دقت کنید. نکته مهم و حائز اهمیت این است که در بسیاری از مواقع نمی‌توان به صورت چشمی اقدام به شناسایی مرگ دندان کرد. توصیه می‌شود به صورت مکرر اقدام به بررسی دندان‌هایتان به وسیله دندانپزشک کنید چرا که مراجعه منظم و دوره‌ای می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری به عمل بیاورد. به طور کلی نشانه‌های مرگ دندان را می‌توان به موارد زیر تقسیم کرد:

زرد و یا سیاه شدن دندان

در این حالت دندان به مرور زمان دچار تغییر رنگ می‌شود و رنگ آن به زرد و سپس خاکستری و سیاه تبدیل خواهد شد در صورتی که چنین علائم و نشانه‌هایی را مشاهده کردید امکان مرگ دندان وجود دارد به صورت کلی این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فرد بیمار نسبت به درمان مقاوم است و دندان مرده را درمان نمی‌کند. همان طور که گفته شد علت تغییر رنگ و کبودی رنگ دندان به دلیل سلول‌های خونی مرده در درون بافت دندان است. زمانی که دندان به علت مرگ سلول‌های خونی سیاه می‌شود نیازمند درمان خواهد بود و به خودی خود سیاهی از بین نخواهد رفت.

درد

یکی دیگر از مهم‌ترین نشانه‌هایی که احتمال بروز مرگ دندان را تشدید می‌کند، وجود درد است. به طور معمول زمانی که عصب‌های داخل دندان در حال مردن باشند درد تشدید می‌شود. در برخی از مواقع مشاهده شده که در درون دهان بر اثر عفونت آبسه ایجاد می‌شود. در صورت وجود آبسه فرد بیمار احساس طعم بدی در دهان می‌کند. دندانپزشک پس از بررسی و همچنین معاینه می‌تواند تشخیص دهد علت مرگ دندان چیست. دندانی که به عارضه مرگ دندان دچار شده باشد امکان دارد پس از مدتی لق شود. علت از بین رفتن و لق شدن دندان وجود عفونت در استخوان اطراف دندان است.

مرگ دندان

چگونه از مرگ دندان جلوگیری کنیم؟

با رعایت برخی از موارد می‌توان از مرگ دندان جلوگیری کرد. در قسمت زیر برخی از نکات بسیار مهمی که می‌تواند در جلوگیری از مرگ دندان مؤثر باشد را بیان می‌کنیم.

رعایت بهداشت دهان و دندان

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که رعایت آن الزامی است رعایت بهداشت دهان و دندان است. توصیه می‌شود حداقل روزی دو بار از مسواک استفاده کنید و نخ دندان را به طور متوسط در روز یکبار مصرف نمایید.

مراجعه منظم به دندانپزشکی

یکی از مواردی که از مرگ دندان جلوگیری می‌نماید مراجعه منظم به دندانپزشکی است. به طور معمول باید هر ۶ ماه یکبار برای تشخیص زودهنگام مرگ دندان به دندانپزشکی مراجعه کرد. درمان زودهنگام دندان می‌تواند از آسیب‌های احتمالی وارده به پالپ و مرگ دندان جلوگیری به عمل بیاورد.

استفاده منظم از محافظ دندان

محافظ دندان در بسیاری از مواقع می‌تواند از ضربات در ورزش‌های رزمی و بسیاری از ورزش‌های دیگر جلوگیری کند. در صورتی که یک ورزشکار رزمی هستید و یا ورزش‌هایی پر تنش را انجام می‌دهید حتماً از محافظ دندان یا گارد دهان استفاده نمایید.

رژیم غذایی سالم

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در جلوگیری و پیشگیری از مرگ دندان تأثیر بسزایی دارد رعایت رژیم غذایی فرد است. همان طور که می‌دانید استفاده بیش از حد از مواد قندی باعث پوسیدگی زودهنگام دندان‌ها می‌شود. مواد غذایی قندی می‌تواند به دندان‌ها آسیب جدی وارد کند لذا پیشنهاد می‌شود بلافاصله پس از مواد قندی از مسواک استفاده کنید.

نوشیدن آب میزان کافی

در صورتی که دسترسی به مسواک ندارید و نمی‌توانید پس از سرو غذا مسواک بزنید پیشنهاد می‌شود پس از غذا مقدار کافی آب بنوشید چرا که مصرف آب در هر وعده غذایی باعث تمیز شدن دندان‌ها می‌شود. نکته مهم دیگر این است که در صورتی که احساس کردید دندان شما دچار آسیب و مشکل شده است بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید چراکه درمان زودهنگام می‌تواند از مرگ دندان جلوگیری کند. با رعایت نکات و موارد مهم می‌توانید کمتر به عارضه مرگ دندان دچار شوید. رعایت بهداشت و همچنین رعایت رژیم غذایی می‌تواند تأثیر بسیار زیادی در جلوگیری از مرگ دندان باشد.

راه‌ های درمانی مرگ دندان

روش‌های مختلف و متنوعی وجود دارد که می‌توان برای درمان مرگ دندان استفاده کرد ولی متداول‌ترین راه‌های درمانی عبارتند از کشیدن دندان، عصب کشی و درمان ریشه که اصلی‌ترین روش‌های درمانی مرگ دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Ø     کشیدن دندان

کشیدن دندان بیشتر در مواقعی اتفاق می‌افتد که امکان ترمیم و بازسازی دندان وجود ندارد و دندانپزشک در این حالت مجبور می‌شود تا دندان مرده را از دهان خارج کند. جای خالی دندان مرده را می‌توان با ایمپلنت دندان و همچنین بریج دندانی و یا پروتز جایگزین کرد.

Ø     عصب کشی و درمان ریشه

دندانپزشک تمام تلاش خود را خواهد کرد تا بتواند اقدام به ترمیم و درمان ریشه دندان آسیب دیده کند و از مرگ دندان جلوگیری به عمل بیاورد لذا در صورت بررسی و بودن شرایط موجود، دندانپزشک اقدام به ترمیم و درمان ریشه می‌کند حتی اگر درصد موفقیت کم باشد. به طور کلی می‌توان گفت درمان ریشه برای پاکسازی عفونت‌ها از دندان و ریشه آن انجام خواهد گرفت. پس از پاکسازی ریشه دندان، دندانپزشک دندان را با برخی از مواد مخصوص پر می‌کند تا بتواند از دندان محافظت نماید.

جمع‌ بندی

مرگ دندان یک عارضه بسیار مرسوم و رایج در بسیاری از افراد است. عوامل بسیار مختلف و متعددی وجود دارد که باعث به وجود آمدن مرگ دندان می‌شود. در مقابل از روش‌های زیادی نیز می‌توان استفاده کرد تا به مرگ دندان دچار نشد که مهم‌ترین آن‌ها رعایت بهداشت دهان و دندان است. در صورتی که به مرگ دندان دچار شدید لازم است و بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید تا در صورت امکان احیای ریشه دندان، دندانپزشک بتواند اقدام به درمان نماید.