بریج دندان چیست؟

بریج یا پل دندان (dental bridge)، روشی دائمی برای بازسازی دندان ها است. زمانی که یک یا چند دندان از دست رفته است، می توان برای درمان از بریج کمک گرفت. شکل، اندازه و عملکرد بریج مشابه دندان های طبیعی است. پل دندان، برای هر فرد به صورت اختصاصی ساخته می شود.

در موارد حاد، ممکن است فرد به بیش از یک بریج نیاز داشته باشد. در صورتی که بیشتر دندان های شما از دست رفته باشند، ممکن است دندانپزشک استفاده از دنچر ها (dentures) را به شما پیشنهاد دهد.

ظاهر بریج دندان چگونه است؟

اکثر پل های دندان از جنس پورسلین هستند و یک ساختمان فلزی برای استحکام بیشتر دارند. پل های دندانی از جنس تمام سرامیک نیز وجود دارد.

قبل از قرار دادن بریج، دندانپزشک تغییراتی در دندان های مجاور نیز ایجاد می کند. دندان های مجاور از بریج پشتیبانی می کنند. صرف نظر از اینکه پل در کدام بخش دهان قرار می گیرد، تغییراتی در دندان مجاور جلویی و عقبی اعمال می شود.

چه زمان باید از بریج دندان استفاده کرد؟

تقریبا 70 درصد از بزرگسالان (بین 35 تا 44 سال) حداقل یکی از دندان های خود را در اثر ابتلا به بیماری لثه، صدمه فیزیکی، پوسیدگی و یا شکست پروسه عصب کشی، از دست داده اند. برخی دندانپزشکان، بریج را به ایمپلنت دندان ترجیح می دهند. همچنین، ممکن است با توجه به وضعیت دندان ها و لثه های شما، گذاشتن ایمپلنت غیر ممکن باشد؛ در این صورت باید از بریج استفاده شود.

عوامل متعددی می توانند باعث از دست رفتن دندان ها شوند. در این صورت، ممکن است نیاز شود که از پل دندانی استفاده نمایید. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پوسیدگی
• کشیدن دندان
• صدمه و آسیب فیزیکی
• بیماری لثه
• دارو های مصرفی
• کهولت سن

4 نوع بریج دندان

بریج دندان سنتی یا معمولی (traditional bridges)

رایج ترین بریج دندان، نوع سنتی آن است. این نوع پل دندانی از سرامیک و پورسلینی ساخته شده که به فلز جوش خورده است. این بریج ها شامل یک دندان مصنوعی می شوند که به آن پونتیک (pontic) گفته می شود. در دو طرف این دندان مصنوعی، روکش های دندان قرار دارند که بریج را ثابت در جای خود نگه می دارند.

طی این پروسه، دندانپزشک متخصص شکل و اندازه دو دندان مجاور دندان مصنوعی را تغییر می دهد و می تراشند تا روکش ها به درستی بر روی آن ها قرار بگیرند. بریج های سنتی مقاوم و مستحکم هستند و با مراقبت های صحیح، برای مدت طولانی سالم می مانند. معمولا برای درمان دندان های عقبی (مولر و پره مولر) از این نوع پل دندان استفاده می شود.

بریج دندان کانتی لور (cantilever bridges)

بریج های کانتی لور مشابه پل های دندان معمولی هستند. از پورسلین و فلز که به هم جوش خورده اند، ساخته می شوند. برای ثابت نگه داشتن بریج کانتی لور، باید در مجاورت دندان از دست رفته یک دندان طبیعی و سالم وجود داشته باشد. اگر دندان های مجاور ناسالم و پوسیده باشند، روکش روی آن ها قرار می گیرد. از این نوع پل دندانی برای درمان دندان های از دست رفته جلویی استفاده می شود. از آنجایی که بریج های کانتی لور مقاومت خیلی زیادی ندارند، برای بازسازی و درمان دندان های عقبی به کار نمی روند.

بریج مری لند (Maryland bridges)

پروسه قرار دادن بریج های مری لند نسبت به بریج های معمولی، حالت تهاجمی کمتری دارد. بریج های مری لند نیز، شامل یک دندان مصنوعی به نام پونتیک (pontic) هستند که ساختمانی فلزی دارد. پل های دندان مری لند از پورسلین ساخته می شوند. پورسلین رنگی مشابه با دندان های طبیعی دارد.

این بریج های دندان، بال هایی (wings) دارند که به دندان های کناری متصل می شود و بدین طریق، پل ثابت نگه داشته می شود.  این بال ها نیز از جنس پورسلین هستند. از آن جایی که بریج مری لند به سطح پشتی دندان های مجاور دندان از دست رفته متصل می شود، معمولا نیازی به کشیدن دندان ها نیست. برای قرار دادن دیگر انواع پل های دندانی، معمولا کل یا بخشی از دندان ها برداشته می شود.

از بریج های مری لند برای بازسازی و درمان دندان های جلویی استفاده می شود. احتمال این که این نوع بریج برای درمان دندان های نیش یا مولر از دست رفته به کار رود، بسیار پایین است. چراکه دندان های نیش برای گاز گرفتن و کندن مواد غذایی بسیار مهم هستند و پل های دندان مری لند به آسانی شل و یا جابه جا می شوند.

بریج بر پایه ایمپلنت (implant-supported bridges)

این نوع بریج های دندان، بر پایه ایمپلنت هستند و از طریق ایمپلنت در جای خود ثابت می شوند. در واقع، به جای استفاده از ساختار های فلزی یا روکش مانند دیگر انواع بریج ها، در این نوع پل دندان از ایمپلنت کمک گرفته می شود. این نوع بریج برای درمان دندان های پره مولر و مولر از دست رفته به کار می رود.

بریج های ایمپلنت برای بیمارانی که حداقل سه دندان کنار هم را از دست داده اند، مناسب است.

پروسه قرار دادن بریج دندان

گذاشتن بریج دندان معمولا طی دو جلسه انجام می شود:

آماده سازی دندان و قرار دادن بریج موقت

در جلسه اول، ابتدا بی حسی موضعی تجویز می شود تا بیمار در حین انجام پروسه احساس درد نداشته باشد. سپس، دندانپزشک دندان های مجاور دندان از دست رفته را می تراشد و شکل می دهد. در واقع، تمام مینای دندان و ساختار های اضافی برداشته می شود تا مسیر مشخصی برای جایگزینی دندان از دست رفته وجود داشته باشد.

پس از تراشیدن دندان های کناری، قالبی از دهان تهیه و به آزمایشگاه فرستاده می شود. در این مرحله، بریج دندان اختصاصی برای بیمار ساخته می شود. در طول مدتی که پل دندانی اصلی در حال ساخت است، دندانپزشک بریج موقتی را در دهان قرار می دهد. اگر دندان های مجاور به اندازه کافی قوی نباشند و نتوانند بریج را در جای خود ثابت نگه دارند، از ایمپلنت استفاده می شود.

بریج دائم و اصلی

هر گاه بریج دندان اصلی ساخته شد، باید برای بار دوم به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک پل دندان موقت را برمی دارد و دندان های شما را تمیز می کند. اگر دندان های بیمار حساس و دردناک شده باشند، برای برداشتن بریج موقت بی حسی موضعی تجویز می شود.

پس از قرار دادن بریج دندان اصلی، باید عکس رادیوگراف از دهان تهیه شود تا دندانپزشک از جایگذاری صحیح بریج اطمینان حاصل کند. در انتها، بریج به وسیله سیمان دندانی مخصوصی به دندان ها چسبانده می شود.

مراقبت از بریج دندان

در این قسمت به نکاتی برای سالم نگه داشتن بریج دندان اشاره می شود:

بهداشت دهان

روش های مراقبت از بریج  دندان مانند مراقبت از روکش دندان است. پس از گذاشتن بریج دندان دائمی، باید توجه بیشتری به بهداشت دهان داشته باشید. جایی که دندان مصنوعی یا همان پونتیک (pontic) روی لثه قرار می گیرد، معمولا به سختی تمیز می شود. در نتیجه، احتمال تجمع پلاک در این محل بالا می رود.

استفاده از دهانشویه را در روتین خود قرار دهید. حداقل دو بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. با انجام این موارد، التهاب دهان کاهش پیدا می کند و در اطراف بریج دندان پوسیدگی ایجاد نمی شود.

برای تمیز کردن بریج با نخ دندان، می توانید از ابزار مخصوص استفاده کنید. در این باره بهتر است با دندانپزشک خود مشورت نمایید.

مدیریت درد

پروسه قرار دادن بریج های سنتی ، مری لند و کانتی لور معمولا بدون درد است. برخی افراد ورم و حساس شدن لثه ها را تجربه می کنند. می توان در چنین مواقعی، از دارو های مسکن مانند ایبوپروفن استفاده کرد. برای گذاشتن بریج های بر پایه ایمپلنت، نیاز به انجام یک جراحی کوچک است. ممکن است پس از جراحی، لثه ها حساس شوند و فک کمی ورم کند. این علائم پس از چند روز به صورت خود به خود از بین می روند.

تغذیه

در بازه زمانی که بریج دندان موقت در دهان شما قرار دارد و بریج دائم در حال ساخت است، بهتر است از خوردن مواد غذایی زیر بپرهیزید:

• مواد غذایی چسبناک مانند آدامس و آبنبات
• مواد غذایی سفت مانند آجیل و چیپس
• یخ

بهتر است با سمتی از دهان که بریج در آن قرار ندارد، مواد غذایی را بجوید. پس از گذاشتن بریج دندان دائم، باید همچنان تا 24 ساعت از خوردن مواد غذایی چسبناک و سفت بپرهیزید. پس از آن، می توانید به رژیم غذایی نرمال خود بازگردید.

بریج دندان یا ایمپلنت: کدام یک برای شما مناسب تر است؟

ایمپلنت (dental implant)، یک ریشه دندان مصنوعی است و روشی رایج برای جایگزینی دندان های از دست رفته است. طی جراحی، ایمپلنت در داخل استخوان فک قرار می گیرد. شکل ایمپلنت مانند یک پیچ است و پس از مدتی به استخوان فک جوش می خورد. روکش دندان بر روی ایمپلنت قرار می گیرد.

اگر تنها یکی از دندان های شما از دست رفته باشد، ایمپلنت دندان گزینه درمانی بسیار مناسبی است. اما اگر بیش از یک دندان از دست رفته باشد، پل دندان یا دنچر (denture) درمان مناسب تری خواهد بود.

ایمپلنت و بریج دندان، هر دو برای جایگزینی دندان های از دست رفته به کار می روند. البته، تفاوت هایی در عملکرد، هزینه ها و پروسه جایگذاری آن ها وجود دارد.

مزایای ایمپلنت دندان:

• نیاز به مراقبت کمتری دارد.
• ظاهر طبیعی تری دارد.
• از استخوان فک محافظت می کند.
• با گذشت زمان، به دندان ها فشاری وارد نمی کند.

معایب ایمپلنت دندان:

• نیاز به انجام جراحی دارد.
• قیمت هر ایمپلنت از بریج دندان بیشتر است.
• مدت زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارد.
• امکان دارد ایمپلنت دندان دچار شکستگی شود.

مزایای بریج دندان:

آن‌چه که موجب می‌شود تا افراد برای جایگزین نمودن دندان‌های از دست رفته خود به سراغ بریج‌های دندانی بروند مزایای متعدد آن است که عبارتند از:

• حفظ زیبایی طرح لبخند
• بهبود در نحوه ادای کلمات و رفع مشکلات ناشی از بی‌دندانی
• تعدیل توزیع نیرو در دندان‌ها و فک
• حفظ زیبایی و جذابیت چهره
• تسهیل در فرآیند جویدن
• روش سریع و کم تهاجم
• جلوگیری از حرکت یا کج شدن دندان‌های مجاور
• به صرفه بودن هزینه آن نسبت به دیگر روش‌های پر کردن جای خالی دندان‌ها

معایب بریج دندان:

همان‌گونه که در هنگام انجام هر کاری می‌بایست در کنار مزایا، معایب آن را نیز در نظر داشت، برای انجام بریج دندان نیز لازم است تا با آگاهی کامل از معایب آن، به سراغ پر کردن جای خالی دندان‌های خود با استفاده از این روش بروید. برخی از معایب انجام بریج دندان به شرح زیر هستند:

• تراشیده شدن مینای دندان‌ها که عملی غیر قابل بازگشت بوده و توانایی بازسازی مجدد به صورت طبیعی وجود ندارد.
• لزوم تعویض دوره‌ای بریج‌ها برای دوام بیشتر و جهت عدم پوسیدگی دندان‌های طبیعی و پیشگیری از بیماری لثه
• از آنجایی که بریج‌ها تنها به دندان‌های مجاور متصل می‌شوند، بنابراین پایه آن‌ها به استخوان فک نرسیده و امکان شکستن دندان‌های مصنوعی با ضربه‌های شدید و آسیب رسیدن به دندان‌های اطراف نیز وجود دارد.

مراقبت از بریج دندان برای افزایش طول عمر آن

برای آن‌که بریج دندان‌های شما دوام و عمر بالایی داشته باشند، لازم است تا بهداشت دهان و دندان و مراقبت‌های لازم از بریج دندان را رعایت کرده تا از پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه که منجر به از دست دادن دندان و بریج می‌شوند جلوگیری نمایید. برخی از مراقبت‌های ضروری افرادی که از بریج دندان استفاده می‌کنند عبارتند از:

• استفاده منظم از مسواک و نخ دندان
• مراجعه و چکاپ منظم برای بررسی بریج‌ها
• داشتن یک رژیم غذایی متعادل سرشار از میوه، سبزیجات و فیبر
• استفاده از دهانشویه برای جلوگیری از تجمع پلاک روی دندان‌ها

هزینه گذاشتن بریج دندان

یکی از مهم‌ترین سوالاتی که در زمینه اقدامات دندانپزشکی پرسیده می‌شود هزینه روش‌های درمانی است. در خصوص بریج دندان می‌توان گفت که هزینه آن به عوامل متعددی بستگی دارد که به شرح زیر هستند.

• تجربه و مهارت دندانپزشک
• وضعیت دندان‌های مجاور
• محل قرارگیری بریج
• تعداد یونیت‌ها
• نوع بریج
• مواد به کار رفته در ساخت بریج
• هزینه آزمایشات و اسکن‌های مورد نیاز
• نوع پوشش بیمه برای پرداخت هزینه‌ها

سوالات پر تکرار در مورد بریج دندان

طول عمر بریج دندان چقدر است؟

عمر بریج دندان بین 5 تا 15 سال است. با مراقبت صحیح از بریج می توانید طول عمر آن را افزایش دهید. اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و به طور منظم برای انجام چکاپ های دوره ای به دندانپزشک مراجعه نمایید، بریج برای مدت طولانی سالم باقی خواهد ماند.

آیا پروسه گذاشتن پل دندان دردناک است؟

پروسه قرار دادن بریج در دهان تقریبا بدون درد است؛ زیرا دندانپزشک قبل از شروع پروسه بی حسی موضعی تجویز می کند. البته پس از اتمام اثر ماده بی حسی، ممکن است کمی احساس درد و ناراحتی داشته باشید.

بریج‌های دندان از چه جنسی هستند؟

به طور کلی بریج‌های دندان می‌توانند از مواد مختلفی ساخته شوند، اما رایج‌ترین آن‌ها طلا یا آلیاژ‌هایی مانند پرسلن یا ترکیبی از این دو مورد است.

آیا بریج از ایمپلنت دندان بهتر است؟

هر مورد هر شخص، متفاوت است. اگر فقط یکی از دندان های خود را از دست داده باشید، ایمپلنت دندان گزینه بسیار مناسبی برای شما خواهد بود. به علاوه، ظاهر ایمپلنت درست مثل دندان های طبیعی است. اگر بیش از یک دندان خود را از دست داده باشید، پل دندان می تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. هزینه درمان دندان با بریج معمولا کمتر از ایمپلنت دندان است.

چقدر زمان می‌برد تا پس از بریج، دندان‌ها بهبود پیدا کنند؟

همان‌طور که بسیاری از پروسه‌های دندانپزشکی زمان‌بر هستند بنابراین بریج‌ها نیز از این قاعده مستثنی نبوده و ممکن است مدتی طول بکشد تا بیمار به شرایط عادی بازگردد. البته ناگفته نماند که پس از پر شدن جای خالی دندان‌ها با بریج، بیمار همواره می‌تواند به خوردن و آشامیدن ادامه دهد و تنها شاید کمی زمان نیاز باشد تا به آن‌ها عادت کند.

آیا بریج دندان غذا خوردن را دشوار می کند؟

پل های دندان غذا خوردن را دشوار نمی کنند. البته، بریج های موقت و متحرک ممکن است جویدن را کمی سخت تر کنند.

آیا بریج های دندان نحوه حرف زدن را تغییر می دهند؟

در روز های نخست پس از گذاشتن بریج دندان، ممکن است نحوه حرف زدن کمی تحت تاثیر قرار بگیرد. اما پس از چند روز، این مشکل به طور خود به خود برطرف می شود.

آیا گذاشتن بریج دندان خطراتی به دنبال دارد؟

اگر از دندان ها و پل دندان به خوبی نگهداری کنید، مشکلی به وجود نخواهد آمد. اگر دندان های اطراف بریج دچار مشکل شوند، ممکن است پل دندانی آسیب ببیند. اگر دندان های اطراف سالم باشند و بریج فقط شل شده باشد، دندانپزشک می تواند دوباره آن را بچسباند.

آیا از بریج‌های دندانی می‌توان برای دندان‌های جلو استفاده کرد؟

اگر یک یا چند دندان جلویی خود را از دست بدهید و برای پر کردن جای خالی آن‌ها به دندانپزشک مراجعه نمایید، بدون شک یکی از بهترین روش‌هایی که به شما پیشنهاد می‌شود استفاده از بریج‌های دندانی است. چرا که با استفاده از بریج یا همان پل‌های دندانی می‌توان به اصلاح طرح لبخند پرداخت تا با داشتن دندان‌های مرتب لبخندی زیبا همواره در صورت شما نقش ببندد.

کلام آخر

اگر یک یا چند دندان خود را بر اثر عوامل غیر مترقبه از دست داده‌اید و به فکر پر کردن جای خالی آن‌ها هستید، بهتر است با مراجعه به دندانپزشکی از روش کم هزینه بریج استفاده نمایید. نکته‌ای مهم که باید در هنگام استفاده از بریج از آن آگاه بود این است که دندان‌های مجاور منطقه‌ای که بریج در آنجا نصب می‌شود باید سالم باشند تا بتوانند دندان مصنوعی را به خوبی نگه دارند. از آنجایی که از دست دادن دندان‌ها تاثیر مستقیمی بر تکلم، طرح لبخند، غذا خوردن و … می‌گذارند بنابراین می‌بایست برای حفظ ظاهر و زیبایی خود در اسرع وقت شکاف ناشی از نبود دندان‌ها را پر کرده که انجام بریج یکی از روش‌های موثر به حساب می‌آید.