برآمدگی های روی لثه به چه دلیل ایجاد می شوند؟

بسیاری از مردم، درد و التهاب لثه را در طول زندگی خود تجربه می کنند. معمولا تجمع پلاک (plaque) و دیگر باکتری ها سبب ایجاد درد و سوزش در بافت نرم دهان می شود. همچنین، تجمع پلاک می تواند باعث قرمزی و خون ریزی از لثه ها شود. اما این سوال پیش می آید که برآمدگی هایی که روی لثه ایجاد می شوند چه هستند و علت به وجود آمدنشان چیست؟

پیدا کردن برآمدگی در نقاط مختلف بدن می تواند نگران کننده باشد. با این حال، بیرون زدگی های لثه معمولا خطرناک نیستند. در ادامه به هفت علت اصلی ایجاد برآمدگی روی لثه می پردازیم و نحوه تشخیص برآمدگی هایی را که نشانه ای از مشکلات جدی تر هستند، برای شما توضیح می دهیم.

برآمدگی در دهان

1.      کیست دهان

کیست (cyst)، حباب کوچکی است که با هوا، مایعات و دیگر مواد نرم پر شده است. کیست های دندانی می توانند بر روی لثه ها و در نزدیکی دندان ها به وجود بیایند. بیشتر کیست های دندانی، در اطراف ریشه دندان های مرده و پوسیده دیده می شود. آن ها به آرامی بزرگ و بزرگ تر می شوند و در اکثر مواقع، بدون علامت هستند. البته، ممکن است که این کیست ها عفونی شوند. در این صورت، اطراف برآمدگی ملتهب می شود و فرد احساس درد می کند.

اگر کیست به اندازه کافی بزرگ باشد، می تواند به دندان های اطرافش فشار وارد کند. این فشار، به مرور زمان باعث تضعیف فک می شود. بیشتر کیست ها با یک عمل جراحی ساده، به راحتی برداشته می شوند. در حین این پروسه، دندان پزشک می تواند بافت مرده ریشه دندان ها را درمان کند تا از بازگشت کیست جلوگیری شود.

برآمدگی در دهان

2.      آبسه دهان

آبسه ای که روی لثه ها ایجاد می شود، آبسه پریودنتال (periodontal abscess) نام دارد. عفونت های باکتریایی باعث تشکیل این تجمعات چرکی می شوند. آبسه، یک برآمدگی نرم و نسبتا گرم است. آبسه های دندانی معمولا بسیار دردناک هستند.

از علائم و نشانه های آبسه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد ضربان داری که به طور ناگهانی در دهان شروع و به مرور زمان شدید تر می شود.
• دردی که در یک طرف فک آغاز می شود و به گوش، استخوان فک . گردن گسترش پیدا می کند.
• میزان درد با دراز کشیدن افزایش پیدا می کند.
• قرمزی و التهاب در لثه ها و صورت

اگر شما هم دچار آبسه پریودنتال شده اید، هر چه سریع تر به دندان پزشک یا پریودنتیست مراجعه کنید. دندان پزشک می تواند منشا عفونت را از بین ببرد و چرک را تخلیه کند. بسته به شدت عفونت دهان، ممکن است پریودنتیست مجبور شود دندانی را بکشد و یا عصب کشی (root canal) انجام دهد.

برآمدگی در دهان

3.      زخم های کوچک دهان

برآمدگی های موجود در دهان، ممکن است مربوط به زخم های کوچک دهانی (canker sore) باشد. این تاول ها یا زخم ها، با تاول های تبخالی (cold sores) متفاوت اند. زخم های سرد یا تاول های تبخالی را نوعی ویروس به وجود می آورد. زخم های دهانی معمولا خطرناک نیستند اما می توانند دردناک باشند.

از علائم و نشانه های زخم های دهانی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقاط سفید یا زرد با لبه های قرمز رنگ
• برآمدگی های صاف یا همراه با کمی بالا رفتگی
• حساسیت و سوزش شدید
• احساس درد در هنگام غذا خوردن و نوشیدن

در بسیاری از موارد، پس از گذشت یک یا دو هفته، این زخم های دهانی به طور خود به خودی از بین می روند و بهبود می یابند. برای کاهش درد و سوزش در طول این مدت، می توانید از مسکن های بدون نسخه استفاده نمایید.

برآمدگی در دهان

4.      فیبروما

فیبروم دهانی، علت ایجاد بسیاری از برآمدگی های توموری شکل داخل دهان است. فیبروم ها، توده های غیر سرطانی هستند که در بخش های آسیب دیده و تحریک شده لثه ایجاد می شوند. زمانی که لثه ها، به دلیل وجود ابزار ارتودنسی تحریک می شوند، فیبروم ها می توانند شکل بگیرند.

فیبروم های دهانی در بخش هاب مختلف دهان ظاهر می شوند:

• داخل گونه ها
• زیر دندان های مصنوعی و وسایل ارتودنسی
• در قسمت داخلی زبان
• در قسمت داخلی لب ها

فیبروم ها، برآمدگی هایی گنبدی شکل، سخت و صاف هستند و بیشتر به زائده های پوستی (skin tags) شباهت دارند. این برآمدگی ها، رنگی روشن تر یا تیره تر نسبت به بقیه لثه دارند. فیبروم های دهانی دردناک نیستند. در بیشتر موارد، نیازی به درمان ندارند. اما اگر فیبروم اندازه بسیار بزرگی داشته باشد، دندان پزشک یا پریودنتیست می تواند طی عمل جراحی آن را بردارد.

5.      گرانولوم پیوژنیک

گرانولوم پیوژنیک دهانی، برآمدگی قرمز رنگی است که می تواند بر روی لثه ها ایجاد شود. این گرانولوم، ملتهب و پر از خون است و به راحتی خون ریزی می کند. علت ایجاد آن ها هنوز مشخص نیست؛ اما صدمات و جراحات کوچک در به وجود آمدن آن ها نقش دارند. گرانولوم های پیوژنیک در برخی زنان باردار نیز، دیده می شود. بنابراین، تغییرات هورمونی می تواند یکی از فاکتور های ایجاد این گرانولوم ها باشد.

برخی از ویژگی های گرانولوم های پیوژنیک عبارت است از:

• نرم بودن
• بدون درد
• رنگ قرمز تیره یا بنفش

رایج ترین روش درمانی این گرانولوم ها، برداشتن آن ها طی عمل جراحی است.

برآمدگی در دهان

6.      برجستگی استخوانی فک

توروس استخوانی فک، به برجستگی و برآمدگی استخوانی فک بالا یا پایین گفته می شود. این توده های استخوانی در بسیاری از افراد دیده می شود. هنوز علت ایجاد آن ها مشخص نیست. این برجستگی ها می توانند به صورت تکی یا گروهی، در یک طرف یا هر دو طرف فک وجود داشته باشند.

توروس می تواند در بخش های زیر دیده شود:

• بخش داخلی فک پایین
• در اطراف زبان
• در بالا یا پایین دندان ها

توروس استخوانی، به آرامی رشد می کند و می تواند اشکال گوناگونی داشته باشد. این برآمدگی ها سخت و صاف هستند و معمولا نیازی به درمان ندارند.

برآمدگی در دهان

7.      سرطان دهان

سرطان دهان به هر سرطانی که محوطه دهانی را درگیر کند، گفته می شود؛ برای مثال، سرطان لثه. تومور سرطانی روی لثه ها ممکن است به شکل برآمدگی و یا ضخیم شدگی پوست باشد.

از دیگر علائم سرطان های دهان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زخمی که بهبود پیدا نمی کند.
• وجود بخش سفید یا قرمز رنگ روی لثه ها
• زخمی که مدام خون ریزی می کند
• درد زبان
• درد فک
• لق شدن دندان ها
• احساس درد در هنگام جویدن یا قورت دادن
• دشواری در جویدن و قورت دادن
• گلو درد

اگر نگران این هستید که برآمدگی روی لثه شما سرطانی است یا خیر، توصیه می شود به دندان پزشک خود مراجعه کنید. دندان پزشک پس از معاینه لثه و دندان های شما، در صورت نیاز پروسه درمانی مناسب را آغاز می کند.

دندان پزشک یا پریودنتیست، ممکن است از لثه شما بافت برداری کند و بیوپسی (gum biopsy) انجام دهد. در این پروسه، پریودنتیست نمونه بافتی کوچکی از برآمدگی روی لثه شما برمی دارد و آن را از لحاظ سرطانی بودن، بررسی می کند. اگر برآمدگی سرطانی باشد، دندان پزشک درمان را آغاز می کند. پروسه درمان می تواند شامل شیمی درمانی (chemotherapy)، رادیوتراپی (radiotherapy)، عمل جراحی و یا ترکیبی از این سه باشد.

چه موقع باید به دندان پزشک مراجعه کنید؟

در اکثر موارد، برآمدگی روی لثه ها خطرناک نیست. اما، در صورتی  مشاهده هر یک از علائم زیر، سریعا با دندان پزشک یا پریودنتیست خود تماس بگیرید:

• تب
• درد ضربان دار
• مزه یا بوی بد دهان
• زخمی که با گذشت زمان، بهبود پیدا نکرده است.
• زخم یا جراحتی که با گذشت زمان وضعیت بد تری پیدا می کند.
• برآمدگی که پس از چند هفته، به طور خود به خودی از بین نرفته است.
• وجود بخش های قرمز یا سفید رنگ در داخل دهان و روی لب ها
• زخم یا برآمدگی که مدام خون ریزی می کند.