آبسه لثه چیست؟

آبسه لثه (gum abscess) چیست؟

آبسه (abscess) کیسه ای پر از چرک است که می تواند در قسمت های مختلف بدن، از جمله داخل دهان، ایجاد شود. برخی از افراد، دچار آبسه دندانی (tooth abscess) می شوند. آبسه می تواند در لثه نیز به وجود بیاید.

آبسه لثه یا همان آبسه پریودنتال، معمولا بسیار دردناک است و می تواند زمینه ساز مشکلات جدی تر باشد. تشخیص هر چه سریع تر نشانه های ایجاد آبسه، بسیار مهم است. پس از تشخیص، باید هر چه زود تر نسبت به درمان آن اقدام شود.

دلایل ایجاد آبسه لثه

آبسه پریودنتال زمانی ایجاد می شود که باکتری های موجود در دهان، در فضای بین دندان ها و لثه، عفونت ایجاد کنند. پریودنتیت و بیماری های پریودنتال نیز می توانند باعث ایجاد آبسه لثه شوند. بیماری پریودنتال، معمولا در اثر رعایت نکردن بهداشت دهان به وجود می آید.

بیماری پریودنتیت (periodontitis disease)، به التهاب بافت نرم دهان در اثر تجمع پلاک در زیر لثه ها، گفته می شود. پلاک (plaque)، لایه ای چسبنده، نازک و پر از باکتری است. اگر این لایه چسبنده به وسیله مسواک و نخ دندان از روی دندان ها پاک نشود، تجمع پیدا می کند. تجمع پلاک، باعث عفونت بافت های اطراف می شود. در نتیجه این عفونت، آبسه نیز می تواند تشکیل شود.

پاکت های پریودنتال عمیق نیز در ایجاد آبسه لثه نقش دارند. پاکت پریودنتال (periodontal pocket)، فضایی است که در اثر بیماری لثه، در اطراف دندان ها ایجاد می شود. باکتری به راحتی در این فضاها تجمع پیدا می کند. اگر مواد غذایی و پلاک وارد این فضا ها شوند، احتمال رشد باکتری افزایش می یابد.

ضعف سیستم ایمنی، می تواند ایجاد این آبسه ها را آسان تر کند؛ چراکه در این شرایط، بدن توانایی مقابله با عفونت را ندارد. فاکتور های متعددی در ضعیف کردن سیستم ایمنی نقش دارند؛ مانند خستگی، استرس و یا ابتلا به بیماری های مزمن.

آبسه لثه

علائم آبسه پریودنتال

برخی از مشکلات دهان و لثه، به دلیل نداشتن علامت، به ندرت در مراحل اولیه تشخیص داده می شوند. خوشبختانه، آبسه پریودنتال جزو این گونه مشکلات نیست. این آبسه ها معمولا درد مستمر و شدیدی را برای فرد ایجاد می کنند. در مواقعی، در اطراف محل آبسه و عفونت، قرمزی و التهاب نیز دیده می شود. از دیگر نشانه های آبسه پریودنتال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حساسیت نسبت به غذا ها و نوشیدنی های گرم و سرد
• احساس درد در هنگام جویدن
• لق شدن دندان
• مزه بد دهان ( به دلیل ترشحات چرکی آبسه)
• ترشحات چرکی
• تب

آبسه لثه

نحوه تشخیص آبسه لثه

اگر در لثه هایتان احساس درد و سوزش دارید و یا مزه چرک را حس می کنید، بی تفاوت از کنارشان نگذرید. توصیه می شود که در اسرع وقت به دندان پزشک مراجعه کنید. دندان پزشک با معاینه لثه ها می تواند وجود آبسه را تشخیص دهد.

در حین چکاپ، دندان پزشک لثه ها را معاینه می کند و در صورت وجود عفونت، آن را تشخیص داده و درمان را آغاز می کند. علائم عفونت عبارتند از: درد، التهاب، تورم و قرمزی. همچنین، ممکن است برای تشخیص قطعی به عکس رادیوگرافی (X-ray) نیاز باشد. پریودنتیست (دندان پزشک متخصص جراحی لثه) می تواند به کمک عکس رادیوگرافی، بیماری پریودنتال، عفونت دندان و تحلیل استخوان در اثر عفونت را تشخص دهد.

علائم آبسه، به مرور زمان بهبود پیدا می کنند. با این حال، حتی اگر چرک آبسه تخلیه شده، باید به دندان پزشک مراجعه کرد تا عفونت به روش صحیح درمان شود.

آبسه لثه

روش درمان آبسه

در نظر داشته باشید که آبسه پریودنتال، به صورت خود به خود، بهبودی کامل پیدا نمی کند. به همین دلیل، مراجعه به دندان پزشک و آغاز درمان تخصصی ضروری است.

در پروسه درمان، آبسه تخلیه می شود. رسوبات و مواد موجود در پاکت های پریودنتال نیز، به طور کامل از بین برده می شوند. دندان پزشک ممکن است تمیز کردن عمیق یا همان جرم گیری (scaling) و تسطیح سطح ریشه (root planning) را برای بیمار انجام دهد. در تمیز کردن عمیق، پلاک و تارتار موجود در زیر و روی خط لثه، پاک می شود.

تخلیه آبسه برای توقف عفونت و پیشگیری از مشکلات جدی تر، ضروی است. برای تخلیه، برشی بر روی آبسه زده می شود. قبل از انجام این کار، دندان پزشک معمولا  از کرمی مخصوص برای بی حس کردن ناحیه مورد نظر استفاده می کند.

پریودنتیست، با بررسی عکس رادیوگرافی می تواند پی ببرد که آیا آبسه منجر به تحلیل لثه شده است یا خیر. بسته به میزان تحلیل استخوان، دندان پزشک ممکن است کشیدن دندان را به بیمار توصیه کند. همچنین، روش های متعددی برای بازسازی و احیای استخوان یا لثه تحلیل رفته وجود دارد.

در برخی موارد، آبسه لثه بر پولپ دندان ها اثر می گذارد. پولپ (pulp)، قسمت مرکزی دندان است و شامل موی رگ های خونی، اعصاب و بافت پیوندی می شود. در صورتی که پولپ درگیر شود، برای برداشتن قسمت خراب دندان از روت کانال (root canal) استفاده می شود.

دارو ها

علاوه بر درمان های تخصصی دندان پزشکی، پریودنتیست ممکن است یک دوره آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز کند. اگر دندان پزشک موفق به تخلیه کامل آبسه نشده باشد، مصرف آنتی بیوتیک ها می تواند در کاهش تورم و التهاب کمک کننده باشد. همچنین، مصرف آن در جلوگیری از گسترش عفونت موثر است. برای کاهش درد ناشی از وجود آبسه نیز، می توان از مسکن ها استفاده کرد.

هیچ درمان خانگی برای آبسه پریودنتال وجود ندارد. تا زمان مراجعه به دندان پزشک، برای کاهش درد و حساسیت باید دهان را به آب گرم و نمک شست و شو داد. به علاوه، برای کاهش التهاب می توان از مسکن هایی مثل ایبوپروفن (ibuprofen) استفاده کرد.

آبسه پریودنتال چه مشکلاتی ایجاد میکند؟

نباید به آبسه لثه بی توجهی کرد. اگر به موقع نسبت به درمان آن اقدام نشود، عفونت به بخش های عمیق تر لثه گسترش می یابد و می تواند دندان ها و استخوان های اطراف را درگیر کند. در این صورت، میزان درد و التهاب افزایش پیدا می کند. حتی ممکن است عفونت به بخش های دیگر صورت و بدن راه پیدا بکند.

در موارد نادر، عفونت لثه وارد جریان خون می شود و می تواند مشکلات جدی و کشنده ای مانند سپسیس (sepsis) ایجاد کند. علائم سپسیس عبارتند از:

• دمای بالای 38 درجه سانتی گراد
• تنگی نفس
• درد ناحیه شکم
• تند شدن ضربان قلب

روش های پیشگیری

رعایت بهداشت دهان و دندان، قدم اول برای پیشگیری از بروز آبسه پریودنتال است. رعایت بهداشت به معنی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم است. روزی 2 تا 3 بار، مخصوصا پس از پایان هر وعده غذایی، باید دندان ها را مسواک زد. با انجام این کار، از میزان پلاک جمع شده در زیر خط لثه کاسته می شود. همچنین، حداقل روزی یک بار باید از نخ دندان استفاده کرد.

مراجعه منظم و برنامه ریزی شده به دندان پزشک نیز، بسیار مهم است. هر شش ماه، دندان ها باید به طور تخصصی تمیز شوند. در این چکاپ های روتین، دندان پزشک دندان ها و لثه ها را معاینه می کند و در صورت تشخیص مشکل، سریعا نسبت به درمان آن اقدام می کند. بدین گونه، از بیماری و عفونت جلوگیری می شود.

کلام آخر

با درمان زود هنگام، آبسه لثه بهبودی کامل پیدا می کند. دندان پزشک می تواند چرک را تخلیه و عفونت را متوقف کند. اگر درمان به موقع انجام نشود، عفونت بد تر و بد تر می شود و در نهایت می تواند برای بیمار کشنده باشد.

در صورت مشاهده هر گونه التهاب، تورم و ترشحات از لثه و احساس درد، در اسرع وقت با دندان پزشک خود مشورت کنید.