ویتامین ها و مواد مغذی مفید برای سلامت لثه ها

بیماری پریودنتال (periodontal disease)، مشکلی است که لثه ها، استخوان فک، بافت های پیوندی و رباطات دهان را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری در بسیاری از افراد وجود دارد. تجمع پلاک دندانی، ژنژیویت یا التهاب لثه ها را ایجاد می کند. اگر ژنژیویت به موقع درمان نشود، پریودنتیت (periodontitis) به وجود می آید که در واقع همان التهاب مزمن لثه ها است. پریودنتیت ممکن است به خرابی دندان ها و بافت های اطراف منجر شود.

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان، سیگار کشیدن، برخی بیماری ها و اختلالات، سن و عوامل ژنتیکی می توانند احتمال ابتلا به بیماری لثه را افزایش دهند. دندانپزشکان متخصص بیماری های لثه روش های متعددی را برای درمان به کار می گیرند. از جمله روش های درمانی می توان به جرم گیری (scaling) و تسطیح سطح ریشه (root planning) اشاره کرد که همان تمیز کردن عمیق لثه ها، دندان ها و ریشه آن ها است. در مواردی، ممکن است دندانپزشکان متخصص عمل جراحی را به عنوان راه درمان انتخاب کنند.

به علاوه، تحقیقات نشان داده اند که برخی مواد مغذی می توانند سلامت دهان و دندان ها را تقویت کنند و احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال را کم کنند. این مواد مغذی، روند بهبودی از بیماری لثه را نیز سرعت می بخشند. در این مقاله، 10 ماده مغذی را که برای سلامت لثه ها مفید هستند، بررسی می کنیم.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

1.      ویتامین سی (vitamin C)

ویتامین سی برای ساخت پروئینی به نام کلاژن ضروری است. کلاژن بخش مهمی از لثه ها است. به همین دلیل، کمبود ویتامین سی باعث التهاب، خون ریزی و احساس درد در لثه ها می شود. کمبود ویتامین سی در سرتاسر دنیا مشکل رایجی است؛ مخصوصا در کشور های در حال توسعه. برای پیشگیری و درمان این مشکل می توان از مکمل های ویتامین سی استفاده کرد.

تحقیقات نشان داده اند که پایین بودن مقادیر ویتامین سی بدن با افزایش احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال مرتبط است. در واقع، افرادی که مقدار کمی ویتامین سی در رژیم غذایی خود مصرف می کنند و ویتامین سی خون آن ها پایین است، بیشتر به بیماری لثه دچار می شوند.

مصرف مکمل ویتامین سی، خون ریزی لثه ها را در افراد مبتلا به ژنژیویت و دیابت کاهش می دهد. بدین ترتیب، مصرف مکمل های ویتامین سی ، احتمال ابتلا به بیماری لثه را کم می کند و سلامت بافت نرم دهان را تقویت می نماید. اگر به بیماری پریودنتال مبتلا هستید، مصرف مکمل های ویتامین سی می تواند در بهبود برخی علائم بیماری کمک کننده باشد.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

2.      امگا 3 (Omega-3s)

اسید های چرب امگا 3 خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی بسیار قوی دارند. در نتیجه، امگا 3 در درمان بیماری پریودنتال تاثیرگذار است. مکمل های روغن ماهی، منبع بسیار خوبی برای امگا 3 هستند. تحقیقات نشان داده است که کسانی که از مکمل های امگا 3 استفاده می کنند، کمتر به بیماری لثه دچار می شوند. مصرف این ماده در افرادی که مبتلا به بیماری پریودنتال هستند، به جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می کند. در این تحقیق، میزان پلاک دندانی جمع شده وعمق پاکت های لثه بررسی شد.

کسانی که مکمل های امگا 3 را مصرف می کنند و برای انجام جرم گیری و تسطیح سطح ریشه، به طور منظم به دندانپزشک مراجعه می کنند، کمتر دچار خون ریزی، التهاب و تورم لثه می شوند. به علاوه، امگا 3 فعالیت نوع خاصی از آنزیم آنتی اکسیدان را افزایش می دهد و از این طریق جلوی آسیب و خرابی در لثه ها را می گیرد.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

3.      پروبیوتیک ها (probiotics)

مکمل های پروبیوتیک به دلیل تقویت سلامت معده، معروفیت زیادی دارد. جالب است بدانید که برخی از پروبیوتیک ها می توانند برای سلامت لثه ها مفید باشند. تجمع باکتری های بیماری زا در دهان باعث آسیب به لثه ها و پیدایش بیماری پریودنتال می شود. مصرف باکتری های مفیدی که خواص ضد باکتریایی و ضدالتهابی دارند، می تواند راه حل مناسبی برای درمان بیماری لثه باشد.

کسانی که پروبیوتیک های مفید برای لثه ها (مانند لاکتوباسیلوس روتری) را مصرف می کنند و برای انجام جرم گیری و تسطیح سطح ریشه، به طور منظم نزد دندانپزشک می روند، مقادیر کمتری از باکتری های بیماری زا در دهان خود دارند. به علاوه، تحقیقات نشان دادند که مصرف آب نبات های پروبیوتیک ، باکتری های بیماری زا و فاکتور های التهابی را در افراد مبتلا به بیماری لثه کاهش می دهند. کپسول های مکمل پروبیوتیکی، به طور کلی برای سلامت دهان و دندان مفید هستند.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

4.      ملاتونین

ملاتونین از هورمون های طبیعی بدن است. البته، در حال حاضر ملاتونین در فرم مکمل نیز وجود دارد. ملاتونین نقش های مهمی در بدن دارد؛ برای مثال در تنظیم ریتم خواب و بیداری، عملکرد سیستم ایمنی و تنظیم فشار خون نقش ایفا می کند. همچنین، ملاتونین دارای خواص ضدالتهابی، آنتی اکسیدانت و ضد تورم است.

برخی مطالعات نشان می دهند که کم بودن مقدار ملاتونین در بزاق دهان، با بیماری حاد لثه مرتبط است. به علاوه، به نظر می رسد افرادی که به بیماری پریودنتال مبتلا هستند، مقدار کمتری ملاتونین در بزاق دهان خود دارند. مصرف مکمل های ملاتونین می تواند سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی را قوی تر کند. بنابراین، مکمل های ملاتونین می توانند از آسیب به لثه ها جلوگیری کنند.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

5.      ویتامین دی (vitamin D)

بدن شما برای بسیاری از پروسه های حیاتی، به ویتامین دی احتیاج دارد. برای مثال، برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی و سیستم های حرکتی به این ویتامین نیاز است. ویتامین دی نقش مهمی در سلامت دهان، دندان ها و لثه ها ایفا می کند. این ویتامین با تقویت سیستم دفاعی ضد باکتریایی، سلامت لثه ها را تقویت می کند و التهاب بافت نرم دهان را کاهش می دهد.

کمبود ویتامین دی ممکن است احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد. متاسفانه، کمبود ویتامین دی در سرتاسر دنیا بسیار رایج است. نتایج تحقیقات انجام شده حاکی از آن هستند که افراد مبتلا به بیماری لثه معمولا دارای کمبود ویتامین دی هستند. اما، هنوز مشخص نیست که مصرف مکمل های ویتامین دی در درمان بیماری پریودنتال موثر است یا خیر.

به طور کلی، ویتامین دی برای سلامت عمومی بدن ضروری است و مصرف مکمل های آن، در اندازه های کم، بی خطر است.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

6.      ویتامین های گروه ب (B complex vitamins)

برخی از ویتامین های گروه ب، در کسانی که به بیماری پریودنتال مبتلا هستند، به میزان کمتری وجود دارند. طبق مطالعات انجام شده، کسانی که کمبود فولیک اسید دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری لثه هستند. تحقیقات دیگری نشان داد که کمبود اسید فولیک در رژیم غذایی می تواند منجر به خون ریزی لثه ها حین معاینه دندانپزشکی بشود.

به علاوه، کمبود ویتامین های گروه ب ممکن است باعث پیشرفت سریع تر بیماری لثه شود. کمبود ویتامین ب12، با مشکلات لثه در کودکان مرتبط است. اگر در رژیم غذایی شما، مقادیر کافی ویتامین های گروه ب وجود ندارد، بهتر است از مکمل های آن استفاده نمایید.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

7.      زینک (zinc)

زینک یا روی، ماده معدنی است که برای سلامتی دهان و دندان ضروری است. زینک برای سالم ماندن لثه ها نیاز است. کمبود این ماده می تواند احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد. مطالعات بیانگر این موضوع هستند که مقادیر روی در افراد سالم بیشتر از افراد مبتلا به بیماری لثه یا دیابت است.

استفاده از ژل یا خمیردندان های حاوی زینک می تواند در تقویت سلامت لثه ها و کاهش پلاک موثر باشد. مصرف خوراکی زینک می تواند پلاک دندانی را کاهش دهد. همچنین، این ماده خواص ضد التهابی دارد. در نتیجه، زینک می تواند در کاهش التهاب مربوط به بیماری لثه موثر باشد.

8.      کوآنزیم Q10 (CoQ10)

کوآنزیم Q10، آنتی اکسیدانی است که بدن آن را می سازد. این ماده به صورت مکمل نیز موجود است. این کوآنزیم خواص ضد التهابی دارد و می تواند در درمان بیماری لثه موثر باشد. کسانی که علاوه بر مراجعه به دندانپزشک و انجام جرم گیری و تسطیح سطح ریشه، مکمل کوآنزیم Q10 را مصرف می کنند، کمتر به التهاب لثه دچار می شوند.

ژل های حاوی این کوآنزیم، خون ریزی لثه ها را کاهش  می دهند و آنزیم های آنتی اکسیدانی لثه ها را افزایش می دهند.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

9.      کورکومین (curcumin)

کورکومین بخش فعال ادویه زردچوبه است. این ماده خواص ضد التهابی بسیار قوی دارد و می تواند در درمان بیماری لثه کمک کننده باشد. علاوه بر خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، کورکومین خاصیت ضد باکتریایی نیز دارد و از رشد باکتری های بیماری زا جلوگیری می کند.

ژل های حاوی کورکومین، رشد باکتری های بیماری زا و خون ریزی لثه ها  را متوقف می کنند. همچنین، التهاب را کاهش می دهند و از سرعت تجمع پلاک دندانی می کاهند.

مواد مغذی مفید برای سلامت لثه

10. چای سبز

نوشیدن چای سبز با مصرف محصولات حاوی آن، برای سلامت لثه ها مفید است. چای سبز به کاهش التهاب و توقف رشد باکتری ها کمک می کند. در نتیجه، مصرف چای سبز می تواند در درمان بیماری پریودنتال موثر باشد. استفاده از آدامس چای سبز، ژل حاوی چای سبز، خمیردندان چای سبز و دهانشویه حاوی این ماده می تواند در کاهش پلاک، التهاب و خون ریزی لثه کمک کننده باشد. البته، هنوز اطلاعات کافی در مورد اثرات مفید چای سبز بر لثه ها در دست نیست و نمی توان از آن به عنوان روش درمانی اصلی بیماری پریودنتال استفاده کرد.

کلام آخر

اگر می خواهید لثه های سالمی داشته باشید و یا بیماری پریودنتال خود را درمان کنید، بهتر است به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک دندان هایتان را به صورت تخصصی تمیز می کند و در صورت وجود بیماری لثه، درمان مناسب را آغاز می کند. برای سالم نگه داشتن دندان ها و لثه ها، تمام توصیات دندانپزشک را به خاطر بسپارید.

بسیاری از مواد مغذی، در حفظ سلامت لثه ها نقش دارند. در این مقاله، به برخی از این مواد مغذی پرداخته شد. می توانید این ویتامین ها و مواد مغذی را در رژیم غذایی خود جای دهید. همچنین، امکان مصرف آن ها به صورت مکمل وجود دارد. برای اطلاعات بیشتر در مورد چگونگی مصرف این مواد مغذی و مکمل ها، با دندانپزشک خود مشورت نمایید. از جمله مواد مغذی ضروری برای سلامت لثه ها، می توان به ویتامین سی، پروبیوتیک ها، ملاتونین و چای سبز اشاره کرد.