آیا بیماری لثه خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی را افزایش می دهد؟

در سال های اخیر محققان، دندان پزشکان و پزشکان به مطالعه ارتباط سلامت دهان و دندان با سلامت عمومی انسان پرداخته اند. یکی از موضوعاتی که بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است، رابطه میان بیماری های لثه و بیماری قلبی است.

بیماری لثه که به آن بیماری پریودنتال (periodontal disease) نیز گفته می شود، زمانی اتفاق می افتد که بافت نرم اطراف دندان ها ملتهب و قرمز شود. در حالت حاد و شدید بیماری، امکان دارد که لثه ها، دندان ها و یا حتی استخوان های دهان تخریب شوند. بیماری قلبی، گستره وسیعی از مشکلات مانند سکته و حمله قلبی را در بر می گیرد. این مشکلات معمولا به دلیل تنگ شدن و یا مسدود شدن کامل رگ های خونی، به وجود می آیند.

در ادامه این مقاله، به ارتباط میان بیماری قلبی و بیماری پریودنتال می پردازیم. همچنین، راهکار هایی را برای کاهش ریسک ابتلا به این بیماری ها، ارائه می دهیم.

نتایج به دست آمده از تحقیقات چه می گویند؟

همانطور که گفته شد، تحقیقات انجام شده ارتباطی را میان بیماری های قلبی و پریودنتال نشان می دهد. در یکی از تحقیقات، افرادی که هم بیماری قلبی و هم بیماری پریودنتال داشتند، مورد مطالعه قرار گرفتند. مشاهده شد که در افرادی که بیماری لثه شان تحت درمان قرار گرفت، بیماری قلبی نیز سریع تر و بهتر درمان شد. این یافته ها نشان می دهند که میزان سلامت لثه ها، بر سلامت قلبی تاثیر می گذارد. در واقع، ابتلا به بیماری پریودنتال ریسک ابتلا به بیماری قلبی را تا 20 درصد افزایش می دهد. با این حال، دندان پزشکان و پزشکان برای رسیدن به نتایج دقیق تر، همچنان در حال انجام تحقیقاتی هستند.

در اثر تجمع باکتری در دهان، لثه ها ممکن است ملتهب شوند. این التهاب می تواند بیماری پریودنتال را ایجاد کند. تجمع باکتری ها و التهاب ایجاد شده، امکان دارد باعث انسداد و تنگ شدن رگ ها شود.

بیماری لثه و بیماری های قلبی

ارتباط بیماری لثه با دیگر بیماری ها

عفونت در لثه می تواند با بیماری های مختلفی در ارتباط باشد؛ مانند:

پوکی استخوان

تراکم پایین استخوان می تواند باعث تحلیل استخوان های فک (bone loss) شود. تحلیل استخوان فک امکان دارد احتمال از دست دادن دندان ها را افزایش دهد.

بیماری های تنفسی

باکتری که در دهان تجمع پیدا کرده، می تواند وارد ریه ها شود و عفونت هایی مانند ذات الریه (pneumonia) ایجاد کند. به همین دلیل، افرادی که به بیماری پریودنتال مبتلا هستند و باکتری به مقدار زیادی در محوطه دهانی آن ها تجمع پیدا کرده، با احتمال بیشتری به بیماری های تنفسی دچار می شوند.

سرطان

برخی مححقان باور دارند که بیماری پریودنتال، خطر ابتلا به سرطان کلیه، لوزالمعده و خون را افزایش می دهد. البته، در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز داریم و تحقیقات زیادی در دست انجام هستند.

روماتیسم مفاصل (rheumatoid arthritis)

نتایج به دست آمده نشانگر رابطه ای میان بیماری پریودنتال و روماتیسم مفصلی هستند.

مشکلات و بیماری هایی هم وجود دارند که احتمال ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش می دهند. برای مثال افراد دیابتی، بیشتر به بیماری لثه مبتلا می شوند؛ چراکه وجود هر گونه عفونتی در بدن، شانس ایجاد عفونت در لثه را نیز افزایش می دهد. در صورتی که دیابت تحت کنترل قرار بگیرد، مشکل تا حد زیادی برطرف می شود.

در زنان باردار نیز، به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش فشار خون، ریسک ابتلا به بیماری پریودنتال زیاد می شود.

بیماری لثه و بیماری های قلبی

علائم و تشخیص

علائم بیماری لثه

مراجعه منظم به دندان پزشک برای انجام چکاپ، به تشخیص و درمان زود هنگام بیماری لثه کمک می کند. در صورت مشاهده علائم زیر، بهتر است به دندان پزشک مراجعه کنید:

• بوی بد دهان
• لثه های متورم و قرمز
• حساس شدن لثه و خونریزی
• احساس درد در هنگام جویدن
• حساس شدن بیش از حد دندان ها
• عقب رفتن و تحلیل لثه ها
• لق شدن دندان ها و تغییر وضعیت قرارگیری دو فک

البته، این علائم لزوما نشان دهنده وجود بیماری پریودنتال نیستند. تنها دندان پزشک متخصص می تواند پس از مشاهده شدت و مدت علائم، تشخیص قطعی را بدهد. همچنین، پریودنتیست وضعیت دندان ها و سوابق دندان پزشکی و پزشکی بیمار را بررسی می کند. به طور کلی، هنگام مراجعه به دندان پزشک، پریودنتیست ممکن است کار های زیر را انجام دهد:

• اندازه گیری عمق پاکت های لثه با خط کشی کوچک
• بررسی لثه ها از نظر وجود نشانه هایی از التهاب و تجمع پلاک (plaque)
• تهیه عکس رادیوگراف (X-rays) از استخوان های فک برای تشخیص تحلیل و عقب رفتگی لثه
• معاینه دندان های حساس و تشخیص تحلیل و عقب رفتگی لثه

بیماری لثه و بیماری های قلبی

علائم بیماری قلبی

اگر پزشک به وجود بیماری قلبی در فرد مشکوک شود، بر پایه سوابق پزشکی، شدت و مدت علائم و نتایج معاینه فیزیکی تشخیص نهایی خود را می دهد. موارد زیر، تعدادی از نشانه های رایج بیماری قلبی هستند:

• درد قفسه سینه که به آن آنژینا (angina) نیز گفته می شود. این درد زمانی ایجاد می شود که اکسیژن کافی به قلب نمی رسد.
• آریتمی (arrhythmia) یا همان ضربان نامنظم قلب
• تنگی نفس
• احساس خستگی ناگهانی
• احساس سرگیجه
• از دست دادن قدرت تفکر و سردرگمی ناگهانی
• تجمع مایعات بدن یا ادم (edema)
• حمله قلبی و سکته

همچنین پزشک، نتایج آزمایشات خون و فاکتور های موثر در ایجاد بیماری قلبی در فرد را مانند سوابق خانوادگی و وزن، بررسی می کند. تشخیص قطعی، پس از انجام یکی از تست های زیر داده می شود:

• EKG، برای ثبت فعالیت الکتریکی قلب
• عکس رادیوگرافی (X-rays) از سینه، برای تشخیص موقعیت قلب و دیگر ارگان ها
• آزمایش خون، برای بررسی میزان پروتئین، لیپید و گلوکز
• تست استرس (stress test)، برای ثبت تغییرات غیرعادی ضربان قلب و تنفس در هنگام ورزش

جلوگیری از ابتلا به بیماری لثه و قلبی

بسیاری از عادت های زندگی سالم می توانند در حفظ بهداشت دهان و دندان و کاهش ریسک ابتلا به بیماری پریودنتال و بیماری قلبی کمک کننده باشند. این عادت های سالم عبارتند از:

• روزی 2 بار مسواک زدن دندان ها و زبان با خمیردندان حاوی فلوراید. می توانید از دندان پزشک خود در مورد تکنیک های صحیح مسواک زدن سوال کنید.
• حداقل 1 بار در روز، از نخ دندان استفاده شود.
• استفاده منظم از دهانشویه
• استفاده از مسواک، خمیر دندان، نخ دندان و دهانشویه ای که دندان پزشک آن ها را تایید می کند.
• پرهیز از سیگار کشیدن و جویدن تنباکو
• نوشیدن آب حاوی فلوراید
• پیروی از رژیم غذایی دارای مقادیر بالای سبزیجات، فیبر، میوه (میوه هایی که قند زیاد نداشته باشند) و پروتئین های گیاهی
• کنترل مقدار قند خون مخصوصا در افراد دیابتی
• هر سال، حداقل 2 بار به دندان پزشک برای انجام چکاپ و جرم گیری مراجعه کنید.
• از علائم بیماری پریودنتال مانند خون ریزی و بوی بد دهان، آگاه باشید. اگر هر یک از نشانه ها را مشاهده کردید، سریعا به دندان پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

در این مقاله، به ارتباط میان بیماری های لثه و قلبی پرداختیم. گفتیم که التهاب و تجمع باکتری در محوطه دهانی می تواند به انسداد و تنگ شدگی رگ های خونی بینجامد. با این حال، برای فهم دقیق تر و بهتر موضوع، تحقیقات زیادی همچنان در حال انجام شدن هستند.