روش های درمان بیماری لثه

روش های متعددی برای درمان بیماری لثه (پریودنتال) وجود دارد که با توجه به شدت بیماری، نحوه پاسخ بیمار به درمان های قبلی و سلامت کلی فرد، روش مناسب برای هر نفر انتخاب می شود. برخی از این روش ها، به عمل جراحی نیاز ندارند و بر پایه کنترل رشد باکتری های دهان هستند. در برخی دیگر از درمان ها، برای ترمیم بافت نرم از دست رفته، جراحی انجام می شود.

روش های درمان بیماری لثه بدون عمل جراحی

همانطور که گفته شد، در بعضی موارد بیماری پریونتال، از جراحی برای درمان استفاده نمی شود. این روش های درمانی عبارتند از:

تمیز کردن تخصصی دندان ها توسط پریودنتست

در مراحل اولیه بیماری لثه، زمانی که التهاب هنوز خفیف است (ژنژیویت)، ممکن است با تمیز کردن کامل و تخصصی دندان ها بتوان بیماری را متوقف کرد. دندانپزشک علاوه بر تمیز کردن دندان ها، آموزش هایی را نیز در مورد چگونگی حفظ سلامتی دهان و دندان در اختیار بیمار قرار می دهد. دندانپزشک پس از انجام معاینه های روتین دندانپزشکی، به از بین بردن پلاک و تارتار اقدام می کند (تارتار، پلاکی است که سفت و سخت تر شده و تنها دندانپزشک می تواند آن را کاملا پاک کند). پلاک (plaque) و تارتار معمولا در محدوده خط لثه (gum line) تجمع پیدا می کنند. در افرادی که به بیماری پریودنتال مبتلا هستند، بهتر است دندان ها و لثه، دو بار درسال به طور تخصصی تمیز شود. این روش برای درمان عفونت پریودنتالی که فعال است مناسب نیست و بیشتر جنبه پیشگیری دارد.

درمان بیماری پریودنتال

جرم گیری (scaling) و تسطیح سطح ریشه (root planning)

در این روش، بدون نیاز به جراحی، و با استفاده از بی حسی موضعی، دندان ها به صورت تخصصی تمیز می شوند. پلاک و تارتاری (tartar) که در بالا و پایین خط لثه تجمع یافته است، از بین می رود (جرم گیری) و قسمت های ناهموار ریشه دندان، صاف و هموار می شوند (تسطیح سطح ریشه). با صیقل دادن به ناهمواری های ریشه، باکتری ها نابود می شوند و لثه ها می توانند دوباره به دندان اتصال بیابند. دندانپزشک یا پریودنتیست زمانی جرم گیری و روت پلنینگ را انجام می دهد که در زیر خط لثه پلاک و کلکولوس (calculus) وجود داشته باشد. کلکولوس همان تارتار است. اگر سطح بیماری فردی از ژنژیویت (التهاب خفیف لثه) پیشرفته تر باشد، اولین قدم درمانی که انجام می شود، جرم گیری و تسطیح سطح ریشه است.

درمان بیماری پریودنتال

درمان عفونت پیشرفته لثه با انجام عمل جراحی

بعضی از اوقات، جرم گیری و روت پلنینگ برای درمان به تنهایی کافی نیستند. اگر پاکت های بوجود آمده (pockets) در اثر بیماری، پس از انجام این روش های درمانی وضعیت بهتری پیدا نکرده باشند، ممکن است انجام جراحی لثه (gum surgery) لازم شود. پریودنتیست در حین جراحی می تواند نقاطی را که در حالت عادی در دسترس نیسنتد، تمیز کند و پلاک و تارتاری را که در آن قسمت ها وجود دارد، از بین ببرد. در پایان کار، لثه ها به گونه ای بخیه زده می شوند تا محکم دور تا دور دندان را بپوشانند. همچنین، دندانپزشک می تواند عمق پاکت ها را کاهش دهد. با انجام این کار، تمیز نگه داشتن دندان ها برای بیمار آسان تر می شود. جراحی پریودنتال انواع مختلفی دارد که در اینجا به برخی اشاره می کنیم:

جراحی فلپ لثه (flap surgery)

در جراحی فلپ لثه یا همان جراحی کاهش پاکت، لثه ها بالا زده می شوند و پریودنتیست تارتار جمع شده را برمی دارد. در مواردی، سطوح آسیب دیده استخوان صیقل داده می شود. این کار احتمال تجمع باکتری های بیماری زا را کاهش می دهد. سپس، لثه ها به گونه ای که محکم اطراف دندان را بپوشانند، بخیه زده می شوند. در این جراحی، فاصله میان دندان ها و لثه کاهش می یابد و در نتیجه شانس این که باکتری های بیماری زا در این محل جمع شوند، کاهش می یابد. از آنجایی که بیماری پریودنتال می تواند مشکلات زیادی برای سلامت عمومی فرد نیز ایجاد کند، انجام این روش سلامت کلی فرد را هم ارتقاء می دهد.

درمان بیماری پریودنتال

پیوند استخوان (bone graft)

در این روش درمانی، از بخشی از استخوان خود بیمار، استخوان مصنوعی و یا استخوان اهدا شده برای جایگزین کردن استخوان آسیب دیده در اثر بیماری پریودنتال، استفاده می شود. در واقع، استخوان پیوندی، رشد دوباره استخوان بیمار را ممکن می کند. ترمیم استخوان باعث پایداری دندان ها در محل قرارگیری شان می شود. تکنولوژی جدیدتری هم در مهندسی بافت وجود دارد که بدن را تشویق می کند تا خودش استخوان آسیب دیده را با سرعت بیشتری بازسازی کند.

درمان بیماری پریودنتال

پیوند بافت نرم (soft tissue graft)

در این روش، لثه های نازک و یا تحلیل رفته ترمیم می شوند. بافت پیوندی معمولا از سقف دهان برداشته می شود و با زدن بخیه، در مکان تعیین شده قرار می گیرد.

درمان بیماری پریودنتال

جراحی استخوان (bone surgery)

در این جراحی، ناهمواری هایی که در اثر تحلیل استخوان پدید آمده اند، هموار می شوند. معمولا این روش در ادامه جراحی فلپ انجام می شود. با صیقل دادن استخوان آسیب دیده، احتمال تجمع دوباره باکتری کاهش پیدا می کند.

درمان بیماری پریودنتال

داروهای مصرفی در حین درمان بیماری لثه

پریودنتیست، دارو های مختلفی برای کنترل عفونت، تسکین درد و یا ترمیم لثه تجویز می کند. این دارو می تواند به صورت قرص، کپسول و یا دهانشویه باشد. در مواردی، دندانپزشک ماده دارویی را پس از جرم گیری و تسطیح سطح ریشه، مستقیما درون پاکت پریودنتال قرار می دهد. آنتی بیوتیک ها نیز به تنهایی و یا بعد از انجام جراحی استفاده می شوند تا باکتری بوجود آورنده التهاب را، تا جای ممکن، از بین ببرند. با انجام این کار، سرعت تخریب بافت های اطراف دندان، به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می کند.

حفظ سلامت دندان ها و لثه پس از درمان

مراجعه منظم به پریودنتیست

هنگامی که بیماری پریودنتال تحت کنترل است، مراجعه منظم به دندانپزشک اهمیت خیلی زیادی پیدا می کند. پس از اتمام دوره درمان بیماری، فرد همچنان باید به صورت دوره ای، به پریودنتیست مراجعه کند تا بتواند دندان ها و لثه های خود را در حالت سلامت نگه دارد. تمیز کردن دندان ها و بافت های اطراف آن در این افراد، نسبت به نحوه تمیز کردن استاندارد متفاوت است. در حقیقت، ویزیت های منظم دندانپزشکی، میزان پلاک باکتریایی را در دهان فرد کاهش می دهد. همچنین عمق پاکت های پریودنتال نیز کم می شود و لثه ها در وضعیت سلامتی بهتری قرار می گیرند.

مراقبت های خانگی برای حفظ سلامت دهان و دندان

مسواک زدن و کشیدن نخ دادن برای حفظ بهداشت دهان و دندان، اهمیت بسیاری دارد. هنگام درمان عفونت پریودنتال باید به این مراقبت های خانگی توجه ویژه تری داشت. بهتر است که روزانه 2 بار، هر بار به مدت دو دقیقه، دندان ها مسواک زده شوند. استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید توصیه می شود. فلوراید ماده معدنی است که به سلامتی دندان ها کمک می کند.

فاصله میان دندان ها نیز باید خیلی خوب تمیز شود چراکه محل مناسبی برای تجمع پلاک است. برای تمیز کردن بین دندان ها، می توان از نخ دندان و یا مسواک های مخصوص استفاده کرد. ممکن است دندانپزشک، استفاده از دهانشویه مخصوصی را نیز تجویز کند.

درمان بیماری پریودنتال

کلام آخر

در این مقاله، به روش های مختلف درمان بیماری لثه پرداخته شد. همانطور که گفتیم، مراجعه منظم به دندانپزشک، نقش مهمی را در رابطه با بیماری پریودنتال ایفا می کند. شخصی که به طور منظم توسط دندانپزشک معاینه می شود، دندان ها و لثه های سالم تری دارد و در صورت وجود بیماری، می تواند خیلی سریع برای درمان آن اقدام کند. البته، اهمیت حفظ بهداشت دهان و دندان توسط خود فرد نیز، نباید فراموش شود.